ในเมืองโกศล  มีบริเวณชายทุ่งนากว้างใหญ่  เป็นที่ชาวไร่ชาวนาตั้งบ้านเรื่อน ทำไร่ไถนากัน  อยู่หลายครัวเรือน  ต่างก็นำสัตว์เลี้ยงเช่น วัว  ควาย  ออกมาให้กินหญ้าอยุ่ที่ชายทุ่ง

                  ถันจากชายทุ่งนั้นไป  ก็เข้าสู้บริเวณป่าใหญ่  เป็นที่อาศัยของสัตว์ป้ามากมายหลายชนิด  ทั้งที่เป้นสัตว์กินหญ้า  เช่น ละมั่ง กวาง เนื้อทราย  กระต่าย เป้นตัน  และมีสัตว์ที่กินเนื้อที่ดุร้าย  เช่น  เสือ ก็มีมาก
เมื่อชาวไร่ชาวนานำสัตว์เลี้ยง มาทำงานหรือปล่อยให้หากินในท้องทุ่ง  ก้จะคอยดูแลไม่ให้สัตว์เลี้ยงของตนล่วงล้ำเข้าไปในบริเวณชายป่า  เพราะเกรงว่าสัตว์ร้ายจำทำอันตราย วัว ควาย ของตน

          ในบรรดาวัวควายทั้งหลายที่หากินอยู่ในท้องทุ่งนั้น  มีแม่โคตัวหนึ่ง  มีลูกออ่นยังกินนมอยู่  แม่โคเป็นห่วง ลูกมาก  คอยดูแลไม่ให้ลูกเดินพลัดไปใกล้ขายป่า  เป็นกันขาด 
              อยู่มาวันหนึ่ง  แม่โคอออกไปหากินชายทุ่ง  เพที่ยวหาหญ้าออ่นๆ  กิน  เพื่อที่จะได้มีน้ำนมเลี้ยงลูก  เต่หญ้าในบริเวณท้องทุ่งก็มีน้อย  เพราะมีโคและสัตว์อื่นๆ ออกหากินอยู่แถวนั้นมากมายหลายตัว  แม่โคจึงเดินเที่ยวหาหญ้ากินไปเรื่อยๆ  จนเผลอเดินล้ำเข้าไปในบริเวณป่าแต่ลำพัง
       
                     ที่ชายป่าน้น มีเสื่อใหญ่ตัวหนึ่ง  มาควอยด้อมดูสัตว์ที่จะเป็นอาหาร  บางวันก็จับได้กวาง  ทราย  หรือกระต่าย กินบ้างพอให้อิ่มท้อง    ในวันที่แม่โคเดินหาหญ้า  พลัดเข้ามาชายป่า   เสื่อโคร่งใหญ่คอยจับสัตว์อยู่แถวนั้น   เห็นแม่โคเข้าก็นึกระหยิ่มดีใต  ว่าวันนี้จะได้กินตัวใหญ่อ้านพี เป็นอาหาร   พอแม่โคเผลอเดินเข้ามาใกล้  เสือโคร่งก็ย่องออกไป หายจะตะครุบ

              แม่โคได้กลิ่นเสือก็ตกใจ  จะออกวิ่งหนี แต่ก็ไม่ทันการ เสือโคร่งกระโจนเข้าตะครุบไว้ได้  แม่โคร้องขึ้นด้วยเสียงดัง  เสือจึงว่า   "อย่าร้องไปให้เนื่อยเลย  ยังไงๆ  เสียข้าก็จะต้องกินเจ้าเป็นอาหารจนได้   ตัวใหญ่อ้วนพีอย่างนี้ ตระกินไปได้หลายมื้อ"

              แม่โค ตระหนกอกสั่น  รู้ตัวว่าต้องกลายเป็นอาหารของเสือแน่ๆ  แต่ก็แข็งใจ  พูดกับเสือว่า    
" ท่านเสือโคร่งเจ้าขา  เมตตาสงสารด้วยเถิด  ดิฉันมีลูกออ่นยังกินนม  ถ้าท่านกินฉันเสียแล้ว  ลูกอ่อนก็คงจะต้องตายแน่"      เสือหัวเราะ  กับแม่โคว่า  "  น่าสงสารจริง  ข้าอยากจะปล่อยเจ้าไปเลี้ยงลูก  เหมือนกัน  แต่ปล่อยไปแล้ว  ข้าก็ต้องอดอาหาร   แล้วใคร จะเลื้องข้าล่ะ "        " ท่านก็ยังจับสัตว์อื่นๆ กอนได้นี่เจ้าคะ  มีสัตว์อีกตั้งมากมายในป่านี้ "     "  อ้าว  แล้วก็สัตว์อื่นๆ เขาก็มีลูกได้เหมือนกันนี่ ถ้าข้าสงสาร  ปล่อยเจ้าไป  แล้วพอข้าจับสัตว์อื่นๆ ได้   มันก็ต้องขอกลับไปหาลูกเหมือนกัน แล้วที่นี้ข้าก็ไม่รู้จะจับตัวอะไรกินได้  จะกินหญ้าอย่างเจ้า  ข้าก็กินไม่เป็น  ธรรมชาติของเสือก็ต้องกินเนื้องเป็นอาหาร"
   
                    แม่โคได้ยินเสือว่าก็อัดอั้นตันใจ   แต่ก็ยังเป็นห่วงลูกอ่อนที่รออยู่  จึงอ้อนวอนเสือ  อีกว่า  " ถ้าอย่างนั้น  ดิฉันขอกลับไปบ้านก่อนเถอะเจ้าค่ะ  ท่านเสือ  ขอหลับไปให้ลูกกินนม  อีกสัครั้ง   แล้วจะได้สั่งสอนลูกให้รู้จักหากิน  พอเอาตัวรอดได้อดตาย  แล้วดิฉันจะกลับ มาหาท่าน "     
เสือได้ยินดันั้นก็หัวเราะก้องป่า  
       "  ฮ่า ฮ่า ฮ่า  น่าขันจริง ๆ แม่โค   เจ้านี่พูดอะไรน่าขัน   มีที่ไหนบ้าง  เสือจับได้แล้ว  ปล่อยไป  สัตว์โง่ที่ไหนมันจะกลับมาให้ข้ากิน  เจ้าจะมาหลอกข้าแบบนี้ไม่สำเร็จแน่"

" จริงๆ เจ้าค่ะ  เชื่อดิฉันเถิด  เมตตาปล่อยดิฉันไปหาลูก  แล้วจะกลับมาหาท่านจริงๆ   ถึงดิฉันจะกลัวตาย  แต่ดิฉันก็จะรักความสัตย์  เมือสัญญาแล้ว  ก็จะทำตามสัญญา  ไม่บิดพลิ้ว"
                    แม่โคร้องไห้อ้อนวอนเสืออยู่นาน  จนเสือใจอ่อน   ยอมปล่อยให้แม่โคกลับไปหาลูก   แต่ก็คาดคั้นแม่โคอย่างมากมายให้รักษาสัญญา  
" เจ้าต้องกลับมาหาข้าในวันพรุ่งนี้  มาตรงนี้นะ  ถ้าเจ้าไม่กลับมา  ข้ก้จะไปตามหา  แล้วก็จะจับเจ้าให้ได้   ข้าจะกับลูกเจ้ากินเสียด้วยเลย  ถ้าเจ้าไม่รักษาวาจา "
" เจ้าค่ะ  ดิฉันจะกลับมาแน่นอน  มาหาท่านที่ตรงนี้ "

                 แม่โคดีอกดีใจ  รีบเดินทางกลับเข้าไปที่ชายทุ่งอีก  เมือได้พบลูก  แม่โคก็ให้ลูกกินนม   แล้วก็สั่งสอลูกว่า
" ลูกจะไม่ได้กินนมแม่อีกแล้วนะ  ต้องรู้จักหาหญ้ากินเอง  ลูต้องคอยตามโคตัวอื่นๆ  ทีเขารู้ว่าจะไปทางไหน จึงจะมีหญ้าอน  แล้วลูกก็ต้องรู้จักดูแลตัวเองให้พันภัย อย่าไปตรงที่ใกล้ชายป่า  มีสัตว์ร้ายมากมายที่จะทำอันตราย     เราเป็นสัตว์ที่ไม่มีเขี้ยวเล็บคุ้มครองตัวเองนะลูก   ต้องอยู่ในที่ที่ปลอดภัย  ลูกยังด็กนัก  อย่าไปไหนตามลำพัง   ต้องคอยู่ตรงที่มีพวกวัวด้วยกัน   หรือสัตว์อื่นๆที่ไม่เป็นอันตราย"

               ลูกโคได้ยินแม่สอนก็แปลกใจ ถึงถามว่า  " ทำไมวันนี้แม่ถึงสั่งให้ลูกหาหญ้ากินล่ะจ๊ะ  วันก่อนแม่ยังบอกลูกว่า  ลูกต้องกินนมแม่จนกว่าจะโตพอ   ถึงจะหาหญ้ากินได้  แล้วทำไมแม่สั่งให้ลูกคอยตามไปกับโคอื่นๆ  ลูกก็เดินตามไปกับแม่ได้นี่จ่ะ"  

                 แม่โคได้ยินลูกถามก็ร้องไห้  แล้วบอกกับลูกตามตรงว่า  " ที่จริงลูกยังเล็กนัก  ยังต้องกินนมแม่  แต่นับตั้งแต่พรุ่งนี้ ลูกจะไม่ได้กินนมแม่อีกแล้ว   วันนี้แม่ชะล่าใจ เดินเข้าไปถึงชายป่า   แม่ถูกเสือจับตัวไว้ได้   สือจะกินแม่แล้วแต่แม่ขอไว้ว่าจะกลับมาหาลูกเสียก่อน  แล้วพรุ่งนี้จะกลับไปให้เสือกิน  แม่จึต้องสั่งสอนลูกให้รู้จักอยู่แต่ลำพัง"  
             ลูกโคฟังแม่แล้วตกใจ  ร้องไห้คร่ำครวญ  " แม่จ๋า  ถ้าแม่ตายไปแล้ว  ลูกจะอยู่ได้อย่างไร   ลูกต้องตายแน่ๆ  แม่อย่าทิ้งลูกไปเลย  "  
    แม่โคตอบว่า 
" ไม่ได้หรอลูก  แม่ให้คำสัญญากับเสือว้แล้ว  แม่ต้องรักษาสัญญา  ถ้าเรากล่าววาจาให้คำสัตย์แก่ใครแล้ว  เราก็ต้องรักษาสัตย์ของเราไว้   แม่ะจะตอ้งกลับไปหาเสือในวันพรุ่งนี้  ลูกต้องจดจำคำที่แม่สั่งสอนไว้ให้ดี   รู้จักรักษาตัวนะลูก"

                  ลูกโคได้ยินดังนั้น  ก็คิดอยู่ในใจว่า  ถ้าหากเราขอตามแม่ไปหาเสือ  แม่ก็คงไม่ยอม  เราจะแอบตามแม่ไปหาสือในวันพรุ่งนี้  และขอให้เสือกินเราแทนแม่  คิดแล้วลูกโคก็ทำเป็นฟังคำที่แม่สอนอยู่ตลอดคืน  

              พอรุ่งเช้า  แม่โคก็ร่ำลาลูกด้วยความโศกเศร้า   แล้วออกเดินทางไปชายป่า   เข้าไปหาเสือตามที่ตกลงกับเสือไว้   ฝ่ายลูกโคเมื่อเห็นแม่หันหลังให้เดินไปชายป่า   ลูกโคก็แอบย่องตามแม่ไปจนถึงเบริเวณที่เสือรออยู่  

                  เสือมาคอยอยู่ตั้งแต่เช้า  คิดอยู่ในใจว่า  แม่โคคงไม่กลับมาแน่   แต่แล้วก็เห็นแม่โคเดินมาแต่ไกล
"ฮ่า ฮ่า ฮ่า  ดีมาก  แม่โค  เจ้ารักษาคำสัตย์ของเจ้าดีมาก  ข้านึกว่าเจ้าจะหนีหายไปแล้วเสียอีก"
" ไม่หรอเจ้าค่ะ  คิฉันสัญญาแล้วว่าจะกลับมา  ก็ต้องกลับมา"

" ดีล่ะ  ข้าจะได้กินเจ้าเสียที  เมือวานปล่อยเจ้าไปแล้ว  ข้าก็ไม่ได้ออกหาอาหาร  รอให้เจ้ากลับมาหานี่แหละ  ฮ้าว แล้วนั้นเจ้าพาใครมาด้วยล่ะ"

          แม่โคหันกลับไปเห็นลูกก็ตกใจ  รีบไล่ลูกหนีไปให้พ้น  "  มาทำไมลูก  เร็วๆ รีบหนีไปเสีย   หลับไปชายทุ่งโน่น  อย่าเข้ามาตรงนี้อีกนะลูก
ลูกโคตอบแม่ว่า  "  ลูกตามแม่มา เพือขอให้เสือปล่อยแม่กลับไป"
แล้วลูกโคก็พูดกับเสือว่า  "ท่านเสือ ปล่อยแม่ข้าเถิด  ข้ายอมมาให้ท่านกินแทนแม่ อย่ากินแม่ข้าเลย"

เสือรู้สึกประหลาดใจเป็นอันมาก  
        " เอ๊ะ นี่มันเรื่องอะไรกัน  ข้าปล่อยแม่โคไป  นึกว่าคงจะหนีเตลิดไปแล้ว  ก็ยังรักษาวาจา  อุตส่าห์กลับมาให้ข้าจับกิน  แล้วอยู่ๆ ลูกโคก็ตามแม่มา  จะยอมให้กินแทนแม่เสียอีก  ข้าว่านี่เป็นเรื่องแปลกแทบไม่น่าเชื่อเลยนะ"

" เชื่อเถอะ  ท่าเสือใจดี  กินข้าแทนแม่ข้าถอะ  ถึงขาจะยังตัวเล็ก  แต่ก็คงมีรสอร่อย  พอจะได้ท่านกินได้อิ่มท้อง"
" อย่าเจ้าค่ะ  ท่านเสือ อย่ากินลูกดิฉันเลย  ลูกดิฉันยังเล็กเหลือเกิน  ปล่อยไปเถะ  ดิฉันยอมให้ท่านกินเอง ท่านคงจะอิ่มไปได้หลายมื้อ"

         ทั้งแม่โคและลูกโคต่างก็อ้อนวอนให้เสือกินตน  และปล่อยอีกฝ่ายไป  จนเสืองุนงงกับเรื่องที่เกิดขี้นพลางรำพึงกับตนเองว่า

" ทั้งแม่โคและลูกโคต่างก็ยอมตายเพื่อให้อีกฝ่ายรอดชีวิต  แม่โคยอมกลับมาหาเราเพื่อรักษาคำสัตย์  ลูกโคตามแม่มาด้วยความกตัญญู  ยอดตามแทนแม่เราได้เห็นประจักษ์อยู่กับตา   เราผู้เดียวกำชีวิตทั้งแม่โคและลูกโคนี้ไว้   หากเราปล่อยไป โคแม่ลูก็จะได้กลับไปอยู่ด้วยกันตามประสา   ถ้าเรากินโคตัวใดตัวหนึ่ง  โคอีกตัวก็คงจะไม่อาจมีชีวติอยู่ต่อไปได้"
เสือคิดคำนึงแล้วจึงพูดกับโคทั้งสองว่า
" เราได้เห็นแล้วถงความดีที่เจ้าทั้งสองประกอบแม่โค  เจ้ารักษาความสัตย์ยิ่งกว่าชีวิต   สวนเจ้าลูกโคน้อย เจ้าก็รักษาความกตัญญูรุ้ณยิ่งกว่าชีวิต  ข้าจะปล่อยเจ้าทั้งสองกลับไปอยู่ด้วยกันตามประสาแม่ลูก"
เสือกล่าวดังนั้นแล้ว  ก็หันหลังกลับเดินหายเข้าไปในป่าลึก
แม่โคและลูกโคต่างก็มีความยินดีที่รอชีวิตมาได้  พากันเดินกลับไปสู่ชายทุ่งนาหาเลี้ยงชีวิตอยู่ด้วยกันสืบไป