ผาแดงนางไอ่

เขาว่า ผาแดงนางไอ่ เป็นตำนานบั้งไฟพญานาค แห่งเมืองหนองหาน

  ณ เมืองสุวรรณโคม มีพยาขอมครองเมืองคู่กับมเหสีชื่อนางจันทร์ มีลูกสาวหรือพระธิดานามว่า นางไอ่ หรือ นางไอ่คำ อันว่านางไอ่ของเราก็งดงามมาก สวยสุดหาใดจะเปรียบปานเชียวล่ะ ความงามของนางไอ่ลือเลื่องไปทั่ว จนไปถึงหู ท้าวผาแดง ผาแดงจึงแอบมาหา นางไอ่ที่วัง โดยผ่านทางคนใช้เป็นแม่สื่อ จนทั้งสองนั้น ได้สมัครรักใคร่กัน รักกัน และสัญญาว่าจะมาสู่ขอตามประเพณีในไม่ช้านี้

   

  ที่เมืองบาดาลมีพญานาคชื่อ สุทโธนา ครองเมือง มีลูกชายชื่อ ท้าวภังคี ชาติที่แล้วภังคีได้เป็นคู่กับนางไอ่ ซึ่งเป้นใบ้นางไอ่ชาติแล้วอธิษฐานว่า ชาติต่อไปไอ้ใบ้ต้องตายด้วยนางเอง...

  ด้านพยาขอม เดือนหกมาก็ได้จัดงานบุญประเพณีจุดบั้งไฟ แข่งขันว่าใครจะได้สูงกว่ากัน ตอนนั้นพยาขอมรู้แล้วว่าท้าวผาแดงจะมาสู่ขอนางไอ่ ภึงตรัสว่า หากบั้งไฟของเราสูงกว่าจะไม่ยกนางไอ่ให้ แต่ของผาแดงสูงกว่าก็จะยกนางไอ่ให้ แต่การประลองครั้งนี้ผาแดงแพ้เห็นๆ เพราะบั้งไฟแตกก่อนขึ้น ท้าวผาแดงหอบความซ้ำกลับบ้านเมือง ท้าวภังคีได้แปลงเป็นกระรอกด่อนขึ้นมาเที่ยวงานเหมือนกัน แต่นายพรานจับได้จึงนำไปให้นางไอ่ นางไอ่บอกให้เอาไปแกง ท้าวภังคีอธิษฐานว่า ขอให้เนื้อของตนอร่อยที่สุด สามารถเลี้ยงคนทั่วทั้งเมืองได้ ชาวบ้านชาวเมืองเห็นดั้งนั้นก็ยื้อแย่งกันไปกินแกงกระรอก บริวารของท้าวภังคีเห็นดังนั้นก็นำข่าวไปบอกท้าวสุทโธนา พ่อของท้าวภังคี ท้าวภังคีโกรธแค้นจึงพาบริวารของตนไปถล่มเมืองพยาขอม เมืองเริ่มถ่มถลายเรื่อยๆไล่หลังเข้ามา น้ำจะท่วมฟ้าปลาจะกินดาว อุทกภัยครั้งยิ่งใหญ่เหนือคำบรรยาย ท้าวผาแดงห่วงนางไอ่จึงพานางไอ่ขึ้นม้าควบหนี ฝ่าภัยอันตรายนานัปการ แต่ทว่าท้าวนาคาได้ใช้หางรัดนางไอ่ลงไปเมืองบาดาล

    ท้าวผาแดงปลอดภัยดกลับถึงบ้านของตน อธิษฐานว่าจะขอตายเพื่อไปต่อสู้เอานางไอ่กลับคืนมา ว่าแล้วผาแดงก็กลั้นใจตาย แล้วก็ไปสู้กับกองทัพนาคา ต่อสู้จนน้ำในบาดาลขุ่น พระอินทร์จึงได้ลงมาระงับศึก ให้ผีกลับเมืองผี ในนาคาลงเมืองนาคา ส่วนนางไอ่ให้รอเนื้อคู่ของตนในเมืองบาดาลต่อไป จนกว่าจะมีพระพุทธเจ้าองค์ใหม่ นางไอ่จึงรอมาจนถึงทุกวันนี้ รอว่าใครจะเป็นคู่ครองของตน

ฮ่วย...คือจบจั่งซี่

- นี่แหละพี่น้องเอย ความรัก ดั่ง ไซอิ๋ว เขาเว้าว่า ที่ใดมีรักที่นั่นมีทุกข์ ใจขื่นขม ทุกข์ระทมชั่วนิรันด์

- การอธิษฐาน เป็นสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่มองไม่เห็น อย่าไปอธิษฐาน ทั่วทีบทั่วแดน

ภาส ศิษย์พี่ ร่วมอนุรักษ์วัฒนธรรมความเป็นอีสาน ด้วยจิตวิญญาณแห่งความเป็นอีสาน...